Na konferencji prasowej, 26 maja 2023 r., Minister Zdrowia Adam Niedzielski oraz Premier Mateusz Morawiecki przedstawili program bezpłatnych szczepień przeciwko HPV, skierowany do dzieci w wieku 12 i 13 lat. Program wejdzie w życie 1 czerwca bieżącego roku, a od 27 maja od godziny 7:00 można zapisywać na szczepienia dzieci urodzone w latach 2010 i 2011. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych (OPZCI) podkreślają, że kluczowe dla sukcesu projektu będzie jednak, nie tylko jego uruchomienie, ale także skuteczne dotarcie z informacją o programie do rodziców, tak by bardzo sprawnie ochroną antynowotworową objąć jak największą grupę nastolatków.

Dlaczego warto się zaszczepić przeciw HPV i dlaczego należy szczepić również chłopców?

Warto podkreślić ogromne znaczenie szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) w zapobieganiu raka szyjki macicy, czyli jednego z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet. Ponad 2,5 tys. kobiet w Polsce walczy z rakiem szyjki macicy i niestety ponad połowa z nich przegrywa walkę z tą chorobą. Jednak o czym warto pamiętać, wirus HPV, to nie tylko rak szyjki macicy. Ten wirus jest odpowiedzialny również za nowotwory regionu głowy i szyi, raka odbytu, raka prącia oraz bardzo uciążliwe kłykciny kończyste – dlatego szczepienie chłopców jest równie ważne. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, podkreślają wagę szczepień w profilaktyce przeciwnowotworowej. Jednocześnie wskazują, że wzywaniem jest wdrożenie zainicjowanego przez rząd programu profilaktycznego, tak by jak najwięcej nastolatków mogło z niego skorzystać.

Dla kogo szczepienie będzie bezpłatne?

Rodzice dzieci urodzonych w latach 2010 i 2011 mogą zapisać je na szczepienia telefonicznie, korzystając z bezpłatnej linii pod numerem 989 lub za pośrednictwem e-rejestracji poprzez Internetowe Konto Pacjenta. Zapisy są również możliwe w ośrodkach POZ. Rodzic podczas rejestracji może wybrać placówkę medyczną, jak i rodzaj preparatu, gdyż ma wybór pomiędzy szczepionką
2-walentną i 9-walentną.

Zapisy na szczepienie przeciw HPV przez Internetowe Konto Pacjenta

Jedną z najprostszych metod zapisania dziecka na szczepienie przeciw HPV jest rejestracja przez Internetowe Konto Pacjenta. Aby to zrobić należy:

  1. Zalogować się na swoje Internetowe Konto Pacjenta.
  2. Wejść w zakładkę „Uprawnienia”, a następnie „Konta Twoich dzieci”.
  3. Wybrać konto swojego dziecka, później zakładkę „Profilaktyka”, a następnie „Szczepienie”.
  4. Kliknąć w opcję „Umów na szczepienie”.
  5. Następnie wskazać, przeciwko czemu chce się zaszczepić dziecko (w przyszłości obsługiwane będą też inne szczepienia).
  6. Na koniec wybrać termin i miejsce szczepienia oraz potwierdzić wybór.

Za pośrednictwem IKP można także sprawdzić termin i miejsce szczepienia. Należy wejść w zakładkę „Profilaktyka”, następnie „Szczepienia” i „Zaplanowane szczepienia”. Można także odwołać lub zmienić jego termin.

Premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że rząd wprowadza bezpłatne i dobrowolne szczepienia przeciwko HPV, które mają na celu eliminację nowotworów i chorób związanych z HPV. Tym samym Polska idzie śladem innych krajów zachodu, które już wprowadziły takie programy, i których efektem jest znaczne zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy, nowotworu prącia, jak również nowotworu głowy i szyi oraz kłykciny kończyste, w populacjach objętych szczepieniem. Dodatkowo, Minister Zdrowia Adam Niedzielski zauważył, że dzisiejsze działania stanowią istotny krok w zakresie prewencji nowotworowej, nawiązując do osiągnięć krajów, takich jak np. Australia, gdzie rak szyjki macicy został praktycznie wyeliminowany dzięki podobnym programom szczepień.

Jakimi kanałami należy docierać do rodziców?

Eksperci OPZCI zwracają uwagę na konieczność szerokiej promocji programu i docierania do rodziców wszystkimi możliwymi kanałami, zarówno analogowymi, jak i cyfrowymi z informacją o starcie szczepień. Powinniśmy być z informacją blisko pacjenta i docierać zarówno poprzez programy informacji i edukacji szkolnej, poprzez pielęgniarki i lekarzy POZ, obecnie funkcjonujące punkty szczepień, jak i elektroniczne dzienniki i platformy cyfrowe skierowane do rodziców, czy też narzędzia cyfrowe takie jak Internetowe Konto Pacjenta – IKP. W bliskiej perspektywie, dla rozwoju szczepień w Polsce, eksperci widzą również apteki, jako miejsce informowania o szczepieniach i wykonywania szczepień przeciw HPV dla nastolatków.

„Aby osiągnąć sukces, który jest zakładany, czyli ponad 60% dzieci, które będą zaszczepione w pierwszym roku realizacji tych szczepień, konieczne jest wprowadzenie wielu akcji na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim w placówkach medycznych, przez lekarzy pracujących w POZ, ale również przez lekarzy pracujących w szpitalach, przez apteki, ale także konieczna jest współpraca z Ministerstwem Edukacji, aby była możliwość informowania w szkołach o tych szczepieniach przez systemy informatyczne, które są dostępne” – mówiła prof. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, ekspertka Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, podczas spotkania V-Meeting 2023.

Co ze starszymi dziećmi?

Warto zaznaczyć, iż mimo że bezpłatne szczepienia przewidziane są dla dzieci z roczników 2010 i 2011, starsze nastolatki również mogą zostać zaszczepione. Profesor Andrzej Nowakowski, kierownik Poradni Profilaktyki Raka Szyjki Macicy Narodowego Instytutu Onkologii, wskazał, że szczepienia przeciwko HPV są zarejestrowane dla wszystkich osób od 9. roku życia bez górnej granicy wieku. Niemniej jednak program skupia się na grupie wiekowej 12-13 lat, która według ekspertów ma największą korzyść populacyjną. Dla starszych dzieci szczepienia nie będą refundowane w ramach programu, jednak niektóre samorządy prowadzą akcje szczepień dla starszych roczników.