Moja wizyta u lekarza została przesunięta z powodu choroby lekarza. Czy takie praktyki są dopuszczalne, czy może powinien przyjąć mnie inny lekarz?

Zgodnie z ustawą z art. 20 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zmiana terminu jest dopuszczalna, jeżeli występują okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili ustalania terminu świadczenia (terminu wizyty), które uniemożliwiają zachowanie tego terminu,. Pacjent powinien zostać poinformowany o takiej zmianie wraz z podaniem przyczyny (w tym przypadku – choroba lekarza) oraz nowego terminu, który może być zarówno późniejszy, jak i wcześniejszy. Pacjent ma obowiązek powiadomić zakład opieki zdrowotnej, jeżeli nie może stawić się na wizytę w nowo wyznaczonym terminie.

Powyższa zasada nie ma zastosowania do przypadków nagłych oraz stanów zagrożenia życia i zdrowia, w których pacjent ma prawo do uzyskania natychmiastowych świadczeń, a zakład opieki zdrowotnej nie może odmówić ich udzielenia, chyba że jest to obiektywnie niemożliwe.

Co do zasady zatem przełożenie terminu wizyty lekarskiej ze względu na chorobę lekarza, jeżeli u pacjenta nie występuje zagrożenie życia lub zdrowia, nie jest sprzeczne z przepisami ustaw regulujących działalność leczniczą i świadczenie usług zdrowotnych, ani też z przepisami ustawy o
prawach pacjenta.

Szczegółowe zasady obowiązujące w przypadku nagłej nieobecności lekarza mogą również wynikać z przepisów wewnętrznych regulujących organizację i działanie podmiotu świadczącego usługi, to jest z regulaminu organizacyjnego lub statutu, jednak w związku z brakiem szczegółowej informacji na temat poradni, nie jesteśmy w stanie udzielić szczegółowej informacji na ten temat.

Lekarz odmówił mi świadczenia medycznego stwierdzając, że mój stan na to nie pozwala.  Nie zgadzam się z taką opinią.  Ponadto nie otrzymałem kompletnej dokumentacji medycznej mojego stanu. Jakie kroki moge podjąć?

Jeżeli rzeczywiście zachowanie lekarzy nie odpowiadało stanowi pacjenta, zakład opieki zdrowotnej
potencjalnie naruszył prawa pacjenta odmawiając mu świadczeń medycznych w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia. W tej sytuacji odmowa świadczeń wynika z błędnej opinii lekarskiej na temat stanu zdrowia pacjenta.

Ustawa o prawach pacjenta przewiduje w tej sytuacji dwie formalne możliwości:

1) Na podstawie art. 31 ustawy o prawach pacjenta pacjent, lub jego przedstawiciel ustawowy, może wnieść sprzeciw wobec opinii lekarza do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, w terminie 30 dni od wydania błędnej (zdaniem skarżącego) opinii lub orzeczenia. Sprzeciw taki musi być należycie uzasadniony, z powołaniem się na przepisy prawa, z których wynikają prawa pacjenta do dalszego leczenia (np. art. 6 – prawo do świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną, art. 7 – prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia, art. 8 – prawo do świadczeń medycznych udzielanych z należytą starannością, itd.). Komisja, po skutecznym wniesieniu sprzeciwu, na podstawie dokumentacji medycznej (i badania pacjenta, jeśli jest to konieczne) wydaje orzeczenie o stanie zdrowia od którego nie przysługuje już żadne odwołanie. W związku z faktem iż sprzeciw podlega wymogom formalnym, których niespełnienie skutkuje rygorem odrzucenia, w przypadku decyzji o odwoływaniu się do Komisji Lekarskiej zasadne byłoby uzyskać pomoc prawną przy sporządzaniu takiego pisma.

2) Na podstawie art. 50 ustawy o prawach pacjenta, pacjent może zwrócić się do Rzecznika Praw Pacjenta z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w sprawie naruszenia praw pacjenta. Wniosek taki jest wolny od opłat i nie wymaga spełnienia żadnych warunków formalnych.

Ponadto, należy podkreślić, że pacjent ma prawo do swojej dokumentacji medycznej. Pacjent może zwrócić się do zakładu o wydanie mu kopii pełnej dokumentacji medycznej zgodnie z art. 23 i 27 ustawy o prawach pacjenta (sporządzenie i wydanie kopii dokumentacji jest odpłatne). Odmowa wydania będzie stanowiła naruszenie jego prawa jako pacjenta.

W mojej ocenie szpital wypisał ze szpitala osobę, która wymaga dalszego leczenia. Jakie kroki mogę podjąć?

Zgodnie z ustawą z dnia 15 kwietnia 2001 roku o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. 2013.217) wpisanie pacjenta ze szpitala następuje w trzech sytuacjach:

a) gdy stan zdrowia pacjenta nie wymaga dalszego udzielania świadczeń zdrowotnych w tym szpitalu,
b) na żądanie pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego,
c) w przypadku rażącego naruszenia przez pacjenta porządku lub przebiegu udzielania świadczeń zdrowotnych.

Podstawową przesłanką wypisania ze szpitala jest stan zdrowia „nie wymagający dalszego udzielania świadczeń zdrowotnych w tym szpitalu”. Ocena tego stanu należy do lekarza, jednak jeżeli pacjent nie zgadza się z jego opinią, może żądać od prowadzącego lekarza  skonsultowania się z innym lekarzem lub zwołania konsylium lekarskiego (ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta, Dz.U. nr 2012.159 z późn. zm.). W sytuacji, gdy wypis już  nastąpił, skorzystanie z powyższego uprawnienia jest niemożliwe.

Jeżeli stan zdrowia pacjenta wymaga dalszego leczenia w szpitalu, szpital nie ma prawa odmówić ponownego przyjęcia.

Podstawowymi prawami pacjenta są m.in.:
– prawo do informacji o stanie zdrowia (art. 9 ustawy o prawach pacjenta),
– prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej (art. 6 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta) udzielanych z należytą starannością i z uwzględnieniem zasad etyki (art. 8 ustawy o prawach pacjenta).

W przypadku zawinionego naruszenia przez szpital praw pacjenta pacjent może:

a) dochodzić przed sądem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
b) zawiadomić Rzecznika Praw Pacjenta o naruszeniu jego praw. Wniosek taki powinien zawierać jedynie zwięzły opis sprawy oraz oznaczenie wnioskodawcy i pacjenta. Wniosek jest wolny od opłat. Na podstawie takiego wniosku Rzecznik Praw Pacjenta może wszcząć własne postępowanie wyjaśniające.
c) w przypadku tzw. „zakażenia szpitalnego”, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia spowodowanego błędną (czyli niezgodną z aktualną wiedzą medyczną) diagnozą lub błędnym leczeniem, możliwe jest także złożenie wniosku o ustalenie tzw. „zdarzenia medycznego”. Wniosek taki składa się do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Wniosek podlega opłacie w wysokości 200 złotych. Z uwagi na sformalizowaną procedurę, w zakresie wypełnienia takiego wniosku zasadna będzie wcześniejsza konsultacja z prawnikiem.

Czy w przypadku znacznego postępu choroby w wyniku błędnej diagnozy mogę domagać się odszkodowania?

Oczywiście w razie tzw. błędu medycznego można dochodzić odpowiedzialności podmiotu, który świadczył usługę.
Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta, każdy pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Na podstawie art. 8 tej ustawy, pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielnych z należytą starannością.

Jeżeli rzeczywiście jednostka udzielająca świadczenia zdrowotnego nie dochowała należytej staranności, pacjent może dochodzić:
– odpowiedzialności za szkodę na podstawie Kodeksu cywilnego (tu jednak konieczne byłoby wykazanie konkretnej szkody materialnej, co nie zawsze jest łatwe)
– zadośćuczynienia na podstawie art. 4 ustawy o prawach pacjenta.

Czy z tytułu skierowania na badania profilaktyczne pod kątem nowotworu przysługuje mi zwolnienie lekarskie?

Zwolnienie lekarskie zasadniczo przysługuje na badania profilaktyczne związane z medycyną pracy, zaś na takie badanie przysługiwałoby jedynie ewentualnie w razie pracy w szczególnych warunkach, w których ryzyko nowotworu jest szczególnie zwiększone (np. praca z substancjami radioaktywnymi). W pozostałych wypadkach zwolnienie na badania profilaktyczne inne niż wymienione w rozporządzeniu Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, nie przysługuje.

Czy mój lekarz rodzinny, nie będący lekarzem prowadzącym terapię członka rodziny, może mi wystawić zwolnienie z tytułu opieki nad nim?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2005 w sprawie orzekania o czasowej niezdolności do pracy, zaświadczenie o niezdolności do pracy z powodu konieczności opieki nad chorym członkiem rodziny wydaje lekarz prowadzący leczenie. Tylko bowiem ten lekarz będzie miał podstawy merytoryczne aby określić, iż faktycznie członek rodziny potrzebuje osobistej opieki i określić jej czas.

Czy z poradni lekarza rodzinnego można skorzystać będąc zameldowanym w innym województwie, nie będącym właściwym dla poradni?

W zakresie właściwości lekarzy rodzinnych (przyjmuję, że chodzi o lekarza podstawowej opieki zdrowotnej – tzw. lekarza pierwszego kontaktu – ze specjalizacją medycyny rodzinnej) nie obowiązuje żadna rejonizacja. Każdy może dokonać samodzielnie wyboru takiego lekarza dostosowując go do swego miejsca zamieszkania.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych „Świadczeniobiorca ma prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej spośród lekarzy, pielęgniarek i położnych ubezpieczenia zdrowotnego nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym, a w przypadku każdej kolejnej zmiany wnosi opłatę w wysokości 80 złotych”.

Zmiany lekarza rodzinnego dokonuje się poprzez złożenie deklaracji wyboru bezpośrednio u nowego lekarza. Odpowiedni druk powinien udostępnić lekarz, do którego pacjent się zapisuje.

Oczywiście w przypadkach nagłych (np. zachorowanie w czasie urlopu, gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia w czasie pobytu daleko od wybranego lekarza pierwszego kontaktu, święto itp) można w jednostkowych wypadkach udać się do innego lekarza pierwszego kontaktu mającego podpisaną umowę z NFZ, który również powinien przyjąć pacjenta. Wynika to z:
– art. 56 ust. 1a powołanej wyżej ustawy : „Dokonanie przez świadczeniobiorcę wyboru, o którym owa w ust. 1, nie wiąże go w zakresie świadczeniodawcy udzielającego świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.”, oraz
– art. 5 pkt 17a ustawy, który definiuje pojęcie nocnej i świątecznej opieko zdrowotnej : „nocna i świąteczna opieka zdrowotna – świadczenia opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej udzielane przez świadczeniodawców poza godzinami pracy określonymi w umowach o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, w szczególności w dni wolne od pracy i w święta, w przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia świadczeniobiorcy, które nie jest stanem nagłym”.